Ahmet CAN (ahmetcan.ahmetcan@gmail.com)
Şile Arıcıları Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Bşk.
Şile Kestane Balı için, Şile Arıcıları ve Arılarının bir yıl boyunca hazırlandığı, Şile Ormanlarında Kestane ve ıhlamur ağaçlarının çiçeklerinin mis gibi koktuğu, Arıların gündüz yoğun bir şekilde kestane balı nektarı taşıdığı, geceleri taşıdığı nektarı bala çevirdiği haziran ayındayız. Doğanın mucizesi Kestane Balı, siz değerli dostlarımızın sofrasına gelene kadar hangi süreçlerden geçiyor, nasıl üretiliyor, hangi aşamalardan sonra paketleniyor ve satışa sunuluyor bunları bilmek en doğal hakkınız.
Arıcılıkta sezon Ağustos ayı sonunda biter, Eylül ayı başında yeni sezon başlar. Eylül ayı içinde Arı kolonilerinin ilaçlamaları yapılarak ve teşvik beslemeleri ile kış hazırlığına başlanır. Arılar kışın çalışamadıklarından tüketecekleri yiyeceklerini sonbaharda stoklamaları gerekmektedir. Tabi ki doğada arılar bunu yaz başından itibaren yaparlar ama biz insanoğlu bunun büyük miktarını alırız ve tüketime sunarız. Bu sebeple Arıların kışı çıkartabilmeleri için biz arıcılar aldığımızın yerine ikame yiyecekleri vermek zorundayız. Bu yiyecekleri verirken de kışı çıkartacak genç işçi arıların üretimini teşvik ederiz. Hep tüketiciler bize sorar, arılara şeker veriyor musunuz? Biz arıcılar da kem küm deriz. Eğer Arıların kendine yaptığı balı yiyorsanız onları ölüme terk edemezsiniz ve ekonomik ve sağlıklı bir şekilde beslemek zorundasınız. Bu besleme dönemi, kış öncesi ve kış sonrası esas bal akımı başlamasına 15 gün kalana kadar devam eder veya bal veren bitkilerin olduğu alanlara kovanlar taşınır. Besleme ürünleri; Ayçiçek balı, pudra şekeri ve polen ile yapılan Arı kekleri, Pancar şekerinden yapılan şerbet, ve polen kekidir. Arıcının dürüstlüğü işte bu noktada başlamaktadır. Arı ve insan sağlığına zarar verecek glikoz ve glikoz katkılı ürünlerden uzak durmalı, bal üretimi başlamadan en az 15 gün öncesinde besleme ve ilaçlama kesilmeli, kovanda bulunan ek besinlerin tüketilmesi sağlanarak bal akımı dönemince de kesinlikle ek besin ve ilaçlama yapılmamalıdır.
Arılar kış boyunca kovanlarında kış salkımında kalırlar ve yaklaşık üç ay boyunca stoklanan besinlerle beslenir, havanın 11 derecenin üzerinde olduğu günlerde de dışkı ve su ihtiyaçları için kısa mesafeli uçuşlar yaparlar. Bu dönem içinde biz arıcılar ne yaparız; Arıcılık eğitim seminerleri, fuar ve festivaller, kovan bakımları, çıta petek hazırlama, ve kahve sohbetleri ile geçirir biran önce baharın gelmesini merakla bekleriz. Neden merakla derseniz, ne yazık ki en iyi ihtimal ile çeşitli sebeplerle 20% koloni kaybı yaşanır. Şubat'ın ikinci haftasından sonra havanın iyi olduğu günlerde kolonilerde stok, Ana Arı ve popülasyon kontrolleri ile gerekli müdahaleler yapılır. Daha sonrasında Mayıs ayı sonuna kadar yoğun bir arıcılık uygulamaları ile iki kat (20 çıta arı) yaklaşık 70-80 bin popülasyon gücüne ulaşmış koloniler ile Kestane Balı üretimine girilir. Şile'de arılıklarımız genelde bahar aylarında çiçeklenmenin yoğun olduğu ovalara yakın alanlardadır. Kestane çiçekleri (püskülleri) açtığında Kestane ormanlarının derinliklerine kovanlarımızı taşır ve bir ay boyunca o bölgede bırakırız. Haziran Ayının son haftasında gelen nektar olgunlaşmış ise kovanlardan ballı çıtaları alarak sağımları yapar boş çıtaları tekrar arılara veririz. sağımı yapılan Kestane balları tenekelere doldurularak kooperatif merkezine teslim edilir. Bundan sonra Kooperatif sorumluluğunda, her bir üyeden gelen ballardan birer numune oluşturup, Ege Üniversitesi Gıda Laboratuarına gönderilerek her bir üyemizin balının kestane yoğunluğu tespit edilir. (Şile bölgesinde üretilen kestane balları genelde %90 üzerindedir) Kestane yoğunluğu %80 nin üzerinde olan ballardan tekrar bir numune oluşturularak gıda yönetmeliğine uygun tüm analizler yaptırılır.80% altında olan ballar üreticiye iade edilir. Analiz sonuçları gıda yönetmeliği kriterlerine uygun ise, Kooperatif emanetine alınan bütün ballar, Tarım ve Ormancılık bakanlığı denetiminde ve ruhsatında Çayırbaşı Köyünde kurulu olan bal dolum tesisimizde 45 c de ısıtılıp ince süzgeçlerden geçirilerek 500 litrelik kazanlarda homojen bir şekilde en az 48 saat dinlendirilir. Dinlenen bal üzerine oluşan süzgeçlerden geçebilen tortular da temizlenerek dolum ve paketleme aşamasına geçilir.Gıda yönetmeliğine uygun yarı otomatik makinelerde hassas bir şekilde dolumlar yapılır ve kapaklar üzerine güvenlik bantları ve etiketler takılıp satışa hazır hale getirilerek depoda uygun şartlarda muhafaza edilir. Bu süreç içinde Kooperatif genel kurulunda seçilen komisyon, üyelerden bal alış ve tüketiciye satış fiyatını yönetim kurulu ile birlikte belirler. Oluşan bu fiyatlar bir yıl sonraki yeni sezon ürün çıkana kadar sabit kalır. Ürünlerimizi Şile içindeki ve Yeryüzü Pazarındaki dükkanımızda, www.silebal.com internet sitemiz vasıtası ile tüm Türkiye'ye, Festival, fuar ve etkinlik alanlarında aracısız olarak siz dostlarımıza ulaştırırız
Kestane Balı sağımından sonra analiz ve dolum süreçleri yaklaşık 15 gün sürmekte olup, biz Arıcılar ve Arılarımız bu süreçte boş durmayıp yüksek rakımlı farklı bölgelere kovanlarımızı taşıyarak diğer balların (Lavanta, Yayla) üretimine devam ederiz.
Bir sonraki yazımızda Arı ürünlerinin faydalarını ele alıp Apiterapi (Arı ürünleri ile tedavi) konusunu sizlere aktarmaya çalışacağım.
Arı varsa hayat vardır.
Arı ürünleri tüketin, sağlıklı kalın.